Bran - Drakulin zamak ili kraljevski dvor?

Unutrašnjost zamka Bran

Najveću rumunsku turističku atrakciju, zamak Bran, poznat kao „Drakulin zamak“, svakodnevno opseda na hiljade turista. Uprkos tome što je ovo srednjovekovno zdanje izuzetno dobro očuvano i u izvanrednom stanju, često se mogu čuti kritike na račun nekih dekoracija u stilu „strave i užasa“ u ovom zamku koje mnogi smatraju kičerajskim, a još češće se ističe da zamak Bran nije „pravi“ Drakulin zamak jer je Vlad Drakula, zvani Vlad Cepeš, rumunski knez iz petnaestog veka, zapravo živeo i vladao u danas razrušenom zamku Pojenari, dok je zamak Bran samo posedovao, budući da ga stekao nasleđem i, najverovatnije, izvesno vreme bio zatočen u njemu.

Da li je Bran zaista Drakulin zamak? Odgovor na ovo pitanje pre svega zavisi od toga o kom Drakuli pričamo: da li o pomenutoj istorijskoj ličnosti, ili pak o grofu Drakuli, glavnom liku čuvenog istoimenog romana Brama Stokera.

Mada se na prvi pogled može učiniti da je reč o istoj ličnosti, zapravo nije tako. Pre svega, grof Drakula iz romana Brama Stokera veoma je neodređeno zasnovan na istorijskom liku Vlada Drakule. Podaci koji se u romanu iznose o njemu, ne poklapaju se sa podacima o istorijskom Vladu Drakuli. Glavna sličnost između ova dva lika je, naravno, pre svega u imenu a zatim i u okruženju, međutim, ona ne ide mnogo dalje od toga. Kada je o imenu reč, u uvodu svog romana Vlad, K. K. Hamfriz u prevodu Nenada Dropulića, kaže:

„Za vreme ljute zime 1431. u gradu Sigišoari, rodio se drugi sin Vlada Drakula, transilvanskog vojvode (vojskovođe). Kršten je kao Vlad i, kao i njegov stariji brat, dobio je prezime Drakul-a, što znači sin Drakulov.

U jeziku zvanom ’limba romana’, kojim su govorili, ’Drakul’ znači ’zmaj’ ili ’đavo’. Prema tome, Vlad Drakula bio je ’sin đavolov’.“

Lik Vlada Drakula iz Hamfrizovog romana mogli bismo u velikoj meri poistovetiti sa stvarnim Drakulom, jer je reč o istorijskom romanu, ali iako je ista istorijska ličnost očigledno nadahnula i Stokerovog grofa Drakulu, vampir Drakula je, naravno u potpunosti izmišljen lik.  

Ilustracija iz Bonerove knjige

Što se tiče okruženja, odnosno samog zamka u kojem je Drakula živeo, tu je istina i veza između stvarnog i izmišljenog još zanimljivija. S obzirom da nikada nije boravio u Rumuniji, Bram Stoker je svoje znanje o ovoj zemlji crpeo pre svega, iz literature. Najvažnija knjiga koju je pri tom najverovatnije koristio bila je delo putopisca, pesnika i prevodioca Čarlsa Bonera – Transylvania, its Products and People. U ovoj knjizi nalazi se crtež zamka Törzburg – odnosno, Bran. S obzirom da je zamak grofa Drakule koji Stoker opisuje u romanu sličan ovom crtežu, a da drugi sličan zamak u Rumuniji ne postoji, veoma je razumno pretpostaviti da je upravo Törzburg, to jest Bran, inspirisao Brama Stokera da opiše dvorac grofa Drakule.

Tajni prolaz koji vodi direktno od prvog do trećeg sprata

Zamak Bran, koji se nalazi tridesetak kilometara od Brašova, prvobitno je nastao kao utvrđenje tevtonskih vitezova još početkom trinaestog veka. Prvi put se spominje u pisanim izvorima krajem četrnaestog veka, kada je ugarski kralj Lajoš I Anžujski dozvolio Saksoncima iz Brašova da tu podignu tvrđavu. Utvrđenje je tokom svoje duge istorije više puta menjalo vlasnike, a početkom dvadesetog veka ovaj zamak bio je rezidencija rumunske kraljevske porodice i omiljeno boravište kraljice Marije od Edinburga. Tako je izvesno vreme u njemu živela i njena kćerka, buduća kraljica Jugoslavije, Marija Karađorđević. Posle proterivanja kraljevske porodice

zamak je prešao u ruke komunističke vlasti i ubrzo je zatvoren, ali je uprkos tome savršeno očuvan. Početkom ovog veka rumunska vlada vratila je Bran restitucijom svojoj kraljevskoj porodici, a 2009. godine upravljanje zamkom i zvanično je povereno nadvojvodi Dominiku i njegovim sestrama, koji su ga iste godine otvorili kao prvi privatni muzej u Rumuniji, tom prilikom predstavivši i strategiju za pretvaranje Brana u najznačajniji turistički centar zemlje.

Ovaj plan pokazao se kao izuzetno uspešan. Danas je Bran najveći privatni muzej i najpoznatiji turistički centar zemlje koji Rumuniji donosi ogromne prihode a u njemu se, osim prigodnih izložbi i događaja, nalaze postavke umetničkih predmeta, narodne radinosti i nameštaja kraljice Marije od Edinburga, koja je u prvoj polovini dvadesetog veka ovde živela sa mužem, kraljem Ferdinandom I. U podnožju zamka se na tezgama tokom cele godine održava vašar tradicionalne rumunske narodne radinosti i naravno, nudi obilje raznovrsnih etno i „vampirskih“ suvenira, sa motivima Brana, Rumunije i Drakule. S obzirom na to da je zamak poznat kao „Drakulin“, i da je očigledno bio inspiracija Stokeru za stvaranje priče o Drakuli, a da je upravo ta priča presudno doprinela popularnosti ove destinacije, potpuno je razumljivo da je mitski grof Drakula glavna tema ovog zamka. Uostalom, sve je to turizam, te „vampiri“ u zamku i na suvenirima nisu ništa veći kičeraj od Julijine statue u Veroni i brojnih sličnih znamenitosti širom sveta. Ulaznica za ovaj zamak-muzej iznosi 40 lea, što odgovara vrednosti od približno 9 evra, a uprkos kontroverzama vezanim za sam Bran, kneza Vlada i grofa Drakulu, ili možda baš zbog njih, ova prvorazredna turistička atrakcija svakodnevno privlači i oduševljava stotine i hiljade turista iz celog sveta. 

Više priča o putovanjima i korisnih saveta potražite na Fejsbuk stranici Putoholičarske priče / Travelholic Tales i na instagram nalogu Aleksandrina stranica.

What to do in Venice during the flood - Acqua alta

Readiness is all, said Shakespeare. So read how to be prepared in case of Venetian flood.

What is acqua alta or, literally, high water? It is a natural phenomenon, happening when the high tide occurs at the same time with several other influences but, simply said, it is the flooding of Venice.  

You have probably seen the photos of flooded San Marco Square. It happens regularly with acqua alta. Such photos instantly makes you think that the whole city is

under water, but, actually, it is not so. Most often, the whole city is not flooded, and this partial flood as a rule lasts only a couple of hours. First of all, the usual tide turns every six hours, which means that water rises for six hours, and in the next six hours naturally recedes. Acqua alta, usually happens at the peak of the tide, which means that the flood rarely lasts more than two or three hours and usually covers some 20-30 percent of the town, and very rarely the whole city. However, the San Marco is the lowest point of Venice and when the flood begins, this magnificent square, which is the most famous Venetian sight, is always under water, as well as the other parts town nearest to the shore or biggest canals, above all the Canal Grande, which is also the main traffic artery for the water bus vaporetto, for example, the Rialto bridge and the namesake market. These are, of course, the most visited and photographed parts of Venice. Still, in spite of the photographs of the flooded symbols of the town which look really dramatic and the impressions of tourists who happen to spend a just couple of hours in Venice when acqua alta happens, the flood usually does not cover a big part of Venice nor lasts very long. However, the climate changes also influenced this phenomenon which previously used to happen some dozen times a year, so that now there are sometimes as many as fifty floods. In spite of that, the largest flood so far remains the one that happened on November 4, 1966, when the tide also coincided with terrible rains, so that the citizens of Venice had to thread through water up to their shoulders deep, and many shops, restaurants and hotels and even famous buildings were seriously damaged. Luckily, after that flood various measures were implemented to ensure that these catastrophic floods should not happen again.

The citizens of Venice do not fret about these floods and they are always ready for them. First of all, the weather forecast and tide are regularly checked, so that

they always know in advance when acqua alta will happen, and the tide is always very accurately predicted, especially for the next 48 hours. Thanks to this, the citizens always know when to expect the flood, and the tourists who visit this marvellous city, especially during winter months, can check the prognosis at websites such as http://www.veniceforyou.com/highwaterprev.html. When the tide comes, the sirens warn everybody of high waters and in a blink of an eye, all the endangered places are prepared with improvised “bridges“, so that it is also possible to walk even through those parts of town where water is deep without getting wet. An almost invisible system of canals and drains is automatically activated in order to eliminate water from the critical points as quickly as possible. As soon as the flood appears, the shops and the street sellers start to offer rubber boots at the usual price of around ten (8-12) euro, or the plastic covers for the shoes, usually at the price of 5 euro (it can be more or less, depending on demand).

If you happen to be in Venice when acqua alta happens, you should not worry or think you have bad luck. On the contrary, this is an opportunity to see an interesting phenomenon which is typical of Venice, and also a great occasion to

explore obscure, inner parts of the town which the tourists rarely get to see. Of course, you can choose whether you want to get appropriate shoes and wade through high water at San Marco or, if you have some time to spare, choose to spend a couple of hours strolling the other parts of town, visiting numerous palaces, museums and churches, or get into a gondola or vaporetto and glide through Canal Grande, or simply sit down for a lunch, drinks of coffee and enjoy Venetian gastronomy and wine till the tide turns. Whatever you choose, you will surely have a great time, since Venice is wonderful always and in any weather.   

More stories and tips on the page Travelholic Tales and on Aleksandrina stranica on Istagram